راهبردهاي به يادسپاری (حتما بخوانید)

راهبردهاي به يادسپاري را مي توان در سه دسته عمده تقسيم بندي کرد:

1- راهبردهاي به يادسپاري يا راهبردهاي حفظ مطالب غير معني دار (حفظ طوطي وار)

2- راهبردها يا روشهاي ياديار

3- راهبردها يا روشهاي يادگيري مطالب معني دار.

1- حفظ طوطي وار مطالب غير معني دار:

مطالب غير معني دار به مطالبي گفته مي شود که ذاتاً معني دار نيستند اما براي مطالب معني دار پايه و چهارچوب به حساب مي آيند مانند اعداد، شماره جمعيت شهرها و کشورها و … که البته حجم شان کم است. راههاي به يادسپاري یا حفظ اين مطالب به شرح زیر است:

1-1- بخش به بخش حفظ کردن: یعنی مطالب به چند بخش تقسيم شده و بخشها به نوبت آموخته مي شود. بطور مثال دانش آموزي مي خواهد علايم اختصاري عناصر شيميايي را حفظ کند اين عناصر را به چند بخش تقسيم مي کند و به حفظ کردن هر يک از آن بخشها مي پردازد.

2-2- تمرين پراکنده يا مطالعه با فاصله

در اين روش يادگيرنده به جاي اينکه سعي کند تا يکباره و در يک نوبت مقدار زيادي اطلاعات را حفظ کند، وقت خود را تقسيم کرده و چندين بار آنها را مرور مي نمايند.

2- معني دار کردن مطالب: منظور از درک يا فهم يک مطلب يعني معني دار کردن مطالب است که در اين رابطه، شباهتها و ديگر روابط بين آن مطلب و مطالب قبلا آموخته شده را شناسايي مي کنيم که مثلاً تاريخ يک رويداد را در درس تاريخ مي توان اگر مصادف با تولد ما در آن روز بود بهتر ياد گرفت.براي معني دار کردن مطالب از راههاي مختلفي زير مي توان استفاده کرد:

2-1- استفاده از واسطه ها:

از طريق رابطه ها مي توان بين مطالب و مواد غير مرتبط روابط معني دار برقرار کرد. در اين نوع يادگيري به آزمودني جفت هاي کلماتي مانند شانه، فنجان، پا ، صندلي ،چکش ، ساعت داده مي شود به کلمات اول اين جفتها محرک و به دومين کلمات آنها پاسخ مي گويند. آزمودني بايد با ديدن يا شنيدن کلمه اول محرک به آن پاسخ بدهد (کلمه دوم را به ياد آورد).

مثلاً شانه در ليوان است، او پايش را روي صندلي گذاشته است و يا او با چکش به صندلي کوبيد.

2-2- پيش سازمان دهنده:پيش سازمان دهنده يک بيان مقدماتي درباره موضوع يادگيري است که براي اطلاعات جديد يک چهارچوب ذهني فراهم مي آورد و اين اطلاعات جديد را به آنچه يادگيرنده از قبل مي داند ربط مي دهد.

به عنوان نمونه اي از پيش سازمان دهنده در يک پژوهش (آزوبل و يوسف 1963) از دانشجويان دانشگاه خواسته شد تا اطلاعاتي درباره دين بودائي بياموزند، قبل از خواندن درباره دين بودايي يک پيش سازمان دهنده که رابطه بين دين بودايي و دين مسيحيات را با هم مقايسه مي کرد به گروهي از آزمودنيها داده شد در حالي که به گروه ديگر چنين اطلاعي داده نشد. نتيجه اين پژوهش نشان داد و دانشجوياني که پيش سازمان دهنده را دريافت کرده بودند از آناني که آن را دريافت نکردند اطلاعات بيشتري درباره مطلب مربوط به دين بودايي ياد گرفتند.

بطور کلي پيش سازمان دهنده مي تواند به صورت طرح و الگو يا خلاصه اي نوشتاري يا گفتاري باشد اما ويژگي مهم پيش سازمان دهنده در مقايسه با مطالبي که قرار است آموخته شوند، از لحاظ انتزاعي بودن کليت وجامعيت در سطح بالاتري قرار دارد.

3-2 ساخت سلسله مراتبي مطالب يادگيري:

عناصر يا مطالب يادگيري را مي توان بصورت يک سلسله مراتب از ساده به دشوار مرتب کرد به نحوي که يادگيري هر عنصر يا تکليف به يادگيري تکاليف ديگر مربوط باشد. از اين طريق مي توان به مطالب مختلف معني بخشيد و با يادگيري هر مطلب در اين سلسله مراتب يادگيري مطالب بعدي وابسته به آن به راحتي امکان پذير ساخت.

فايده عمده آن اين است که يادگيرنده يادگيري خود را با مطالب ساده آغاز مي کند و با يادگيري هر مطلب پيش نياز، براي يادگيري مطلب بعدي آمادگي کسب مي کند و وجود پيش نياز يادگيري براي هر مطلب تازه آن مطلب را براي يادگيرنده به حالت آشنا و معني دار در مي آورد.

4-2 –سازمان دادن به مطالب:

يکي ديگر از روشهاي معني دار کردن مطالب سازمان دادن به آنهاست زيرا براي بازيابي بعدي آن اطلاعات از حافظه ضروري است و فراموشي کمتر است.

ما از طريق سازمان دادن به مطالب روابط و پيوندهاي بين اجزا ي مختلف اطلاعات را برقرار مي نماييم و آن گاه به جاي آموختن جزء جزء اطلاعات کل آن را در ارتباط با يکديگر مي آموزيم. (ارمرور 1994) به عنوان نمونه اي از سازمان دادن به مطالب گفته است يادگيرنده اي که مي خواهد اطلاعات پراکنده مربوط به حافظه را بطور سازمان يافته بياموزد مي تواند آنها را نظير آنچه در زير آمده است را به هم ربط دهد.

واحد مشاوره مجتمع توحید